1.  Կարդա՛ Ղ․ Աղայանի «Հնարագետ ջուլհակը» պատմվածքի առաջին մասը:
2. Կատարի՛ր պատմվածքի տակ գտնվող առաջադրանքներից 1-ինը, 2-րդը (միայն առաջին մասի)։
   • Գրի՛ր կապույտ գրված բառերի հոմանիշները:
   •  լուռ ու մունջ-սուս ու փուս
   • դատարկ-սին
   • երկյուղ-վախ
   • միմյանց-իրար
   • սաստկացավ-ուժեղացավ
   • փարատել-մխիթարել
   • Բացատրի՛ր նարնջագույնով գրված նախադասությունները, արտահայտությունները:
   •  Տեսնես ի՞նչ բան է, ի՞նչ է դերվիշի ուզածը, ինչո՞ւ է ժողովրդին սարսափի մեջ գցել։-Մարդիկ ուզում էին իմանալ, թէ ինչու է դերվիշը ժողովրդին վախի մեջ գցել:
   •  Լուն ուղտ շինել-փոքր բանից մեծ պատմթյուն սարքել:
   •  Ժանտախտով պիտի դատարկես մեր երկիրը: – Երկրի մարդիկ կհիվանդանան ու կմահանան ժանտախտ  հիվանդությունից:
   •  Ունքը շինելու տեղ, աչքն էլ հանեցին: – Գործն անելու տեղը այն փչացնել:
3. Վերնագրի՛ր առաջին մասը:
   • <<Սարսափ Սպահան քաղաքում>>
4. Մտածի՛ր և գրի՛ր հարցեր առաջին մասի վերաբերյալ:
   • Ինչու՞ էր դերվիշը լռում:
   • Մարդիկ ինչու՞ էին վախենում դերվիշից:
   • Քեզ դուր եկա՞վ պատմվածքի այս հատվածը:

217. Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:

Սիրտ-անսիրտ

վախ-անվախ

քար- քարե

մայր-մայրական

երկինք-երկնային

արև-արևային

փայտ-փայտյա

լեռ(ն)-լեռնային

փողոց-փողոցային

երկաթ-երկաթյա

օդ-անոթ

ծաղիկ-ծաղկային

եղբայր-եբայրական

ոսկի-ոսկյա

արծաթ-արծաթյա

ծով-ծովային

Ամերիկա-ամերիկյան

Ֆրանսիա-ֆրանսիական

Գերմանիա-գերմանիական

224. Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:

Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր: -Դրական ածականներ

Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր: -Բաղդատական ածականներ

Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր: -Գերադրական ածականներ

225. Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:

Օրինակ՝

ամենից լավ — ամենալավ, լավագույն ամենամեծ — ամենից մեծ, մեծագույն փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր

Ամենավատ-ամենից վատ, վատագույն

գեղեցկագույն-ամենից գեղեցիկ, ամենագեղեցիկ

բարձրագույն- ամենից բարձր , ամենաբարձր

ամենաազնիվ-ամենից ազնիվ , ազնվագույն

ամենից հզոր- հզորագույն, ամենահզոր

ամենից ահեղ-ամենաահեղ, ահեղագույն

համեստագույն- ամենահամեստ, ամենից համեստ

ամենահին-ամենահին, ամենից հին

ամենից ծանր- ամենածանր, ծանրագույն

ամենալուրջ-ամենից լուրջ, լրջագույն

ամենից խոշոր- ամենախոշոր, խոշորագույն

228. Տրված բառակապակցություններից ամեն մեկի իմաստն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ի՞նչ է ցույց տալիս -սուրն ածանցը:

Երեք տասնյակ-երեսուն

չորս տասնյակ-քառասուն

հինգ տասնյակ-հիսուն

վեց տասնյակ-վաթսուն

յոթ տասնյակ-յոթանասուն

ութ տասնյակ-ութսուն

ինը տասնյակ-իննսուն

229. Զննի՛ր տրված բառաշարքերը և փորձի՛ր պարզել, թե բաղադրյալ թվականներից որո՞նք կից (միասին) գրություն ունեն, և որո՞նք՝ հարադիր (աոանձին):

Ա. Տասնյոթ, քսաներեք, երեսունմեկ, քառասունվեց, հիսունչորս, վաթսունինը, յոթանասունհինգ, ութսուներկու, իննսունինը: Բ. Հարյուր մեկ, երկու հարյուր քսանվեց, հինգ հազար վեց հարյուր երեսունյոթ, չորս միլիարդ ինը միլիոն յոթ հարյուր հազար վեց հարյուր յոթանասունյոթ և այլն:

Ա- խմբի բառեր գրվում է միասին:

Բ- խմբի բառեր գրվում է առանձին:

230. Տրված թվականները գրի՛ր բառերով:

65-վաթսունհինգ

48-քառասունութ

107-հարյուր յոթ

93-իննսուներեք

6087-վեց հազար ութսունյոթ

4321-չորս հազար երեք հարյուր քսանմեկ

786- յոթ հարյուր ութսունվեց

 Լինում է, չի լինում՝ մի գյուղացի։ Այս գյուղացին մի օր վերցնում է իր մինուճար որդուն և  տանում քաղաք՝ մի վաճառականի, մի սովդաքարի  մոտ աշակերտ տալու։ Երկար ման գալուց հետո մտնում է մի հարուստ վաճառականի խանութ և ասում.
― Պարո՛ն վաճառական, իմ որդուս աշակերտ չե՞ք վերցնի։
― Կվերցնեմ,― պատասխանում է վաճառականը։
― Քանի՞ տարով կվերցնեք։
― Տասը տարով։
― Տասը տարին մի մարդու կյանք է, ես արդեն ուժասպառ եմ եղել, ուզում եմ մի քանի
տարուց հետո իմ որդու պտուղը ուտեմ, եթե կարելի է՝ երեք տարով վերցրեք։
― Ոչ, որ այդպես է՝ ութ տարով կվերցնեմ։
Վերջը հինգ տարով համաձայնում են, իսկ ռոճիկի մասին երկար խոսելուց հետո
գյուղացին թողնում է վաճառականի խղճին, թե որքան որ կցանկանա վճարել հինգ
տարուց հետո։
Անցնում է երկու-երեք տարի․ գյուղացու որդին շատ հմուտ գործակատար է դուրս գալիս,
այնպես, որ բոլոր հարևանները շատ նախանձում են, որ այդ վաճառականն այսպիսի
ճարպիկ գործակատար ունի, շատ են ցանկանում, որ այդ գյուղացու որդուն տանեն իրանց
մոտ, չէ հաջողվում, որդին ասում է, թե՝ իմ հոր խոսքը պետք է սրբությամբ կատարեմ.
չնայած որ գրավոր պայման էլ չունին, որդին ազնիվ խոսքը գրավոր պայմանից ավելի է
գերադասում։
Հինգ տարին որ լրանում է, գյուղից, մայրիկից նամակ է ստանում, թե. «հայրդ մերձիմահ
հիվանդ է, քո հաշիվներդ խոզեինիդ հետ վերջացրու և եկ։ Փողի համար որքան որ կտա,
չհակաճառես, որովհետև հայրդ քո վարձի համար թողել է խոզեինիդ խղճին, որքան կտա,
կվերցնես, շատ թե քիչ»։
Որդին շատ է տխրում այդ նամակի վրա և երկար մտածելուց հետո գնում է խոզեինի մոտ
և ասում. «Մայրիկիցս նամակ եմ ստացել, թե՝ հայրդ մերձիմահ հիվանդ է, հաշիվներդ
վերջացրու և ե՛կ»։
Վաճառականն առանց երկար մտածելու ասում է՝ գնա՛, ազատ ես։
Գործակատարը վրդովվում է, թե՝ պարոն խոզեին, բա ես հինգ տարի ծառայել եմ քեզ, թե
ինչպես եմ ծառայել քեզ, այդ Աստված գիտե, վերև Աստված, ներքև դուք, հայրս մերձիմահ
հիվանդ է, մեռնում է, իմ հաշիվս տվեք գնամ։
— Ի՜նչ հաշիվ, ի՜նչ Աստված, քեզ ուտացրել, խմացրել և փեշակ եմ սովորեցրել, էլ ի՞նչ ես
ուզում, քեզ ոչ մի կոպեկ չեմ տալ, որտեղ ուզում ես գնա։
Այդ ժամանակներում այդ քաղաքում մի այսպիսի սովորություն է լինում։ Եթե մեկը
մեռնելիս է լինում, բարեկամներին ոչ թե մեռելի տերն է հայտնելիս լինում, թե՝ այսինչ
մարդը մեռել է, պետք է թաղեն, այլ ծխատեր քահանային հայտնելիս են լինում, թե՝ այսինչ մարդը մեռել է, պետք է հայտնի բարեկամներին, համքարներին, և ամեն մի ծախս պետք է  քահանան անի և վերջումը հաշիվ ներկայացնի։
Գյուղացու որդին տեսնում է, որ իր խոզեինը խիղճ չունի և իր խոսքի տերը չէ, մտածում է,
թե երբ որ մի մարդ խիղճ չունի, նա մեռածի հաշվում է, և ինքը կարող է գնալ քահանային
հայտնել, թե իր խոզեինը մեռած է։
Մյուս առավոտը գործակատարը վաղ գնում է եկեղեցի։ Առավոտյան ժամերգությունը
վերջանալուց հետո դիմում է քահանային, թե՝ տերս վախճանվել է, պետք է
բարեկամներին, համքարներին  հայտնեք և թաղման ծախսերի պատրաստությունները
տեսնեք։
Քահանան հայտնում է վաճառականի բոլոր բարեկամներին և համքարներին, որ
երեկոյան գան վաճառականի տունը՝ հոգեհանգստին ներկա լինելու։
Երեկոյան քահանան տիրացուի հետ գնում է վաճառականի տունը և ի՜նչ է տեսնում, —
վաճառականը պատշգամբում նստած թեյ է խմում։
— Օրհնյա՛լ տեր, էս ո՞ր խաչից էր, որ դուք մեզ մոտ եք եկել, չէ՞ որ դուք տարեկան երկու
անգամ եք գալիս։
— Աստված օրհնեսցե, որդի՛, անցնում էի ձեր տան մոտով, ուզեցի ձեզ այցելել և ձեր
առողջությունը հարցնել։
Վերջապես խոսում են դեսից-դենից և տեսնում են բակի մեջը վեց հոգի եկան և, տեսնելով
վաճառականին քահանայի հետ խոսելիս, ետ են դառնում դեպի փողոց. հինգ րոպեից
հետո գալիս են տասներկու հոգի և, տեսնելով վաճառականին և քահանային, դարձյալ
փողոց են գնում։ Տասը րոպեից հետո գալիս են տասնութ հոգի և կրկին ետ են դառնում։
Տասնհինգ րոպեից հետո գալիս են քսանչորս հոգի և դարձյալ ետ են դառնում։
Այս վաճառականը քիչ է մնում թե խելագարվի։
― Սա ի՞նչ բան է.― կանչում է ծառային, թե՝ գնա այն մարդկանցից մի քանիսին կանչիր։
Գալիս են հինգ-վեց հոգի։
― Ինչի՞ համար եք եկել և գնում։
― Մեզ ասացին, որ դուք մեռել եք, եկել ենք հոգոցի  վրա։
Քահանան տեղը կանգնում է և ասում.
― Ես էլ հենց դրա համար եմ եկել։
Մյուս օրը վաճառականը գնում է թագավորի մոտ ու հայտնում գործի եղելությունը և
ասում, որ իր գործակատարն ուզում էր իրան սաղ-սաղ թաղել, խնդրում է մի դատաստան։
Կանչում են գործակատարին։
Գալիս է գործակատարը։
Գործակատարը պատմում է գործի ամբողջ պատմությունը, թե ինչպես իր հայրը իրան
աշակերտ է տվել վաճառականի մոտ և վարձատրության մասին թողել է վաճառականի
խղճին։
Թագավորին պատմում է տղան, թե՝ քանի որ էս խոզեինը խիղճ չունի, ինձ համար մեռածի
հաշվում է, և ես դիմեցի այդ միջոցին։
Կանչում է թագավորը դահիճներին, թե՝ այս տղային տարեք կախեցեք։
Դահիճները տանում են կախելու։
Թագավորը հարցնում է վաճառականին, թե՝ էլ ուրիշ ասելու ոչինչ չունե՞ս։
― Ոչինչ չունեմ, թող տանեն կախելու, դա ուզում էր ինձ կենդանի թաղել,― ասում է
վաճառականը։
Երկրորդ անգամ հարցնում է թագավորը վաճառականին, թե՝ էլ ուրիշ ասելու կամ
գանգատ չունե՞ս։
― Ո՛չ, ոչինչ չունեմ ասելու, թող տանեն կախելու։
Երրորդ անգամ հարցնում է թագավորը և միևնույն պատասխանն է ստանում, թե՝ թող
կախեն։
Թագավորը մարդ է ուղարկում դահիճների մոտ, թե՝ ետ բերեք տղային, միք կախիլ։
Թագավորը հրամայում է դահիճներին, թե՝ վաճառականին տարեք կախելու։
Դահիճները տանում են վաճառականին կախելու։
Թագավորը հարցնում է տղային, թե՝ էլ ուրիշ ասելու կամ գանգատ չունե՞ս խոզեինիդ վրա։
Տղան ձայն չէ հանում։
Երկրորդ անգամ ասում է տղային, բայց դարձյալ պատասխան չկա։
Երրորդ անգամ հարցնում է տղային, թե՝ պատասխան տուր, խո էլ ոչինչ չունես ասելու։
Տղան լացակումած ասում է.
― Տե՛ր արքա, ես խղճում եմ նրա զավակներին, ես մտնում եմ նրանց դրության մեջ։ Նրա
որդիքը պետք է լացեն, որ իրանց հորը կենդանի թաղում են։ Ես ոչ մի պահանջ չունեմ
նրանից և հրաժարվում եմ մի որևէ վարձատրությունից։
Թագավորը կանչում է դահիճներին, թե՝ թողեք վաճառականին, էլ մի կախեք։
Թագավորը կանչել է տալիս քաղաքի հայտնի վաճառականներին և հայտնում, թե այս
վաճառականը որքան որ կարողություն ունի, կիսեցեք և կեսը տվեք իր գործակատարին։
Այդպիսով, վաճառականի կարողության կեսը տալիս են իր գործակատարին և վերջ
տալիս վաճառականի գանգատին։

1. Սովդաքար — վաճառական
2. Համքար — արհեստակից
3. Հոգոց — հոգեհանգստյան արարողություն

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Գրի՛ր կապույտ գրված բառերի հոմանիշները:
   • մինուճար-միակ զավակ
   • փեշակ-արհեստ
   • առավոտ-արևածագ
   • վաղ-շուտ
   • երեկո-մայրամուտ
   • եղելություն-կատարվածը
2. Բացատրի՛ր նարնջագույնով գրված նախադասությունները:
   •  Ուզում եմ մի քանի տարուց հետո իմ որդու պտուղը ուտեմ– Ուզում եմ մի քանի
     տարուց հետո իմ որդու աշխատածը վայելել:
   •  Ռոճիկի մասին երկար խոսելուց հետո գյուղացին թողնում է վաճառականի խղճին– Աշխատավարձի չափը հայրը թողնում է, որ որոշի վաճառականը:
3. Արդարացրո՛ւ կամ մեղադրի՛ր

• վաճառականին-վաճառականը շատ վատ վարվեց տղայի հետ, նա արդար չէր
• գործակատարին-նա շատ բարի էր, նա ճիշտ դաս տվեց վաճառականին:

1. Բառերից անջատի´ր նախածանցները:

Վերհանել- վեր+հանել

դժբախտ-դժ+բախտ

անհնար-ան+հնար

չկամ-չ+կամ

չգալ-չ+գալ

դժգոհ-դժ+գոհ

անհեռատես-ան+հեռատես

արտաբյուջե-արտ+ա+բյուջե

ներմուծել-ներ+մուծել

2. Պարզ բառերին ածանցներ կամ արմատներ ավելացրո´ւ և ստացի´ր բաղադրյալ(բարդ և ածանցավոր) բառեր:

Շուն-շնատեսակ

գինի-գինետուն

բույս-բուսաբան

հույս-անհույս

լույս-անլույս

տարի-տարեկան

օր-կեսօր

3. Բառերը բաժանի´ր արմատների, ածանցների: Չմոռանա´ս հոդակապը:

Օրինակ՝ մարդակեր -մարդ+ա+կեր

Դասացուցակ-դաս+ա+ցուցակ

չտես-չ+տես

մարդակեր-մարդ+ա+կեր

յուղոտ-յուղ+ոտ

հացաման-հաց+աման

ամանեղեն-աման+եղեն

լուսավոր-լույս+ավոր

լուսամուտ-լույս+ա+մուտ

անտեսանելի-ան+տեսանելի

խոշորացույց-խոշոր+ա+ցույց

ցուցամատ-ցույց+ա+մատ

դռնակ-դուռն+ակ

լավություն-լավ+ություն

անհոգնել-ան+հոգնել

դժգոհ-դժ+գոհ

քարոտ-քար+ոտ

պարսկուհի-պարսիկ+ուհի

հայուհի-հայ+ուհի

Վրաստան-վրացի+ստան

4․ Ա խմբի բառերին միացրո´ւ Բ խմբի ածանցները և ստացի´ր նոր բառեր:

Ա. խմոր, հայ, հնդիկ, հաշտ, գոհ, գարուն

Բ. Եղեն, ան(նախածանց), դժ(նախածանց), ային, ստան, ուհի:

Խմորեղեն, հայուհի, Հնկաստան, դժգոհ, գարնանային, անհաշտ:

5․ Բառերը բաժանի՛ր երեք խմբի՝ գոյականների, ածականների և բայերի:

Աշխատում է, աշխատանք, հիշողություն, մազեր, բարեսիրտ, գեղեցիկ, գեղեցկություն, մեղմ, խոսել, գրիչ, խոսք, ազնիվ, վազեց, վազք, սեղան, ուսուցիչ, Երևան, անտառ, կխոսեմ, գոռում էին, մեծացավ, վերադառնալ, դյութական, Աշխեն, տնտեսուհի, հաճելի, անսիրտ,

գոյական– ուսուցիչ, Երևան, անտառ, գրիչ, սեղան, աշխատանք, հիշողություն մազեր, խոսք, տնտեսուհի, Աշխեն, վազք, գեղեցկություն,

ածական-գեղեցիկ, ազնիվ, բարեսիրտ, մեղմ, անսիրտ, հաճելի, դյութական,

բայ-աշխատում է, վազել, գոռում էին, խոսել, կխոսեմ, վազեց, վերադառնալ, մեծացավ:

Ուրբաթ-համերգ՝ «Փոքր Մհերը և Զատիկը…..»

Ղազարոս Աղայանը ծնվել է 1840 թվականի ապրիլի 4-ին Բոլնիս-Խաչենում: Մանուկների համար գրած նրա բազմաթիվ ստեղծագործություններն առանձնահատուկ տեղ ունեն հայ մանկական գրականության մեջ:

Ղազարոս Աղայանը սկզբնական կրթությունն ստացել է ծննդավայրում, ապա մեկ տարի սովորել է  Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում, այնուհետև զբաղվել ինքնակրթությամբ: Դասավանդել է Ախալցխայի, Ալեքսանդրապոլի, Երևանի, Շուշիի դպրոցներում: 1861–1862թթ. եղել է գրաշար Թիֆլիսում, 1862–1867թթ.՝ Մոսկվայում և Սանկտ Պետերբուրգում: 1867թ. վերադարձել է հայրենիք. նշանակվել է Էջմիածնի տպարանի կառավարիչ, 1869–1870թթ. խմբագրել է «Արարատ» ամսագիրը:

Ձերբակալվել է ազգայնականության մեղադրանքով և մինչև կյանքի վերջը եղել ցարական ժանդարմերիայի հսկողության տակ: Աղայանը 1900-ական թվականներին Թիֆլիսում Հովհաննես Թումանյանի ստեղծած «Վերնատուն» գրական խմբակի եռանդուն անդամներից էր, նրա նահապետը: 

Աղայանը գրել է բանաստեղծություններ, հեքիաթներ, վիպակներ:

Նա օժտված էր բնության զարմանալի զգացողությամբ և նկարչի նուրբ դիտողականությամբ: Աղայանի պոեզիայում առանձնանում են «Հիշողություն», «Ճախարակ», «Սերմնացան», «Մանուշակ» բանաստեղծությունները, «Տորք Անգեղ» պոեմը: 

Աղայանի մանկական բանաստեղծություններից շատերը («Արեգակ», «Առավոտը գյուղում», «Ճախարակ» և այլն) այժմ էլ զարդարում են դպրոցական դասագրքերը: Նրա ամենահայտնի արձակ երկերն են «Արություն և Մանվել», «Երկու քույր» վեպերը: 

Հայ հեքիաթագրության լավագույն նմուշներից են Աղայանի «Անահիտը», «Արեգնազանը», «Հազարան բլբուլը», «Վիշապին հաղթողը», «Եղեգնուհին»:

Աղայանը I–IV դասարանների համար կազմել է «Ուսումն մայրենի լեզվի» դասագրքերը. նրա կազմած այբբենարանով շուրջ 40 տարի դասավանդել են հայկական դպրոցներում: 

Աղայանի անունով են կոչվել դպրոցներ և փողոցներ Երևանում, ՀՀ տարբեր բնակավայրերում և ծննդավայրում: Բոլնիս-Խաչենում գործում է գրողի տուն-թանգարանը:

• Կարդա՛  Հ. Թումանյանի «Արև և լուսին»  բալլադը։
• Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր։
  • եթեր-օդի վերին շերտ
  • դյութական-կախարդական
  • տաշտ-թաս, աման
  • անոսր-ոչ խիտ
  • այեր-օդ
  • համրընթաց-դանդաղընթաց
  • գնայուն-հոսող
  • շարմաղ-քնքուշ, նուրբ
  • խարխափել-որոնել, շոշափել
  • վրդովված-բարկացած
  • պպին կանգնել- իր ասածին լինել
  • վես-մեծամիտ, գոռոզ
• Բալլադի միջից դո՛ւրս գրիր անձ ցույց տվող և իր ցույց տվող գոյականներ, հատուկ և հասարակ գոյականներ (յուրաքանչյուրից՝ որքան կարող ես)։
  • Անձ ցույց տվող գոյական– քույր, մայր, եղբայր, կին, մարդիկ, տղա, աղջիկ, պահնորդ զավակ, ունկնդիր
  • իր ցույց տվող գոյական– ամպեր, ապարանք, դռներ, ձայն, տաշտ, արմունկներ, խմոր, հնչյուն, երգ
  • հատուկ գոյականներ– Արեգակ, Լուսնյակ Արեգ, Լուսին
  • հասարակ գոյականներ– լույս, արև, երկինք, աշխարհք, երկիր, ցերեկ, ասեղ, աչքեր, ապտակ, քիթ, երես:

Գոյականի տեսակները

• շնչավոր և անշունչ գոյականներ
• անձ ցույց տվող և իր ցույց տվող գոյականներ
• հատուկ  և հասարակ գոյականներ
• նյութական և վերացական գոյականներ

Գրի՛ր վարժությունները։

1. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը: Ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ: – Հասարակ գոյականներ

Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ): – Հատուկ գոյականներ

2․ 1-ին վարժության միջից դուրս գրիր 5 անձ ցույց տվող, 5 իր ցույց տվող գոյականներ։

անձ ցույց տվող գոյականներ– հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ,

իր ցույց տվող – քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:

3. Կետերի փոխարեն պահանջվող մեծատառը կամ փոքրատառը գրի´ր:

Նրա պապը սասունցի էր ու շատ էր պատմում սասունցիների մասին: Ուզում էր նմանվել Սասունցի Դավթին: էպոսի վերջին հերոսը Փոքր Մհերն է: Գրքի հերոսը մի փոքր տղա է: «Սասունցի Դավիթ» էպոսում հիշատակվում է Պղնձե քաղաքը: Գտածը պղնձե մատանի էր: Կիրակոս Գանձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է Պղնձահանք կոչվող վանքը: Ես վստահ եմ, որ Պանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը: Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդեր. դա մի իսկական գանձասար էր: Պետրոս Առաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը: Պետրոսն առաջինը հասավ կայանին: Ալեքսանդր Մակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը:

4. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի՛ր և լրացրո՛ւ տրված նախադասությունը:

Ա. Երեխա, գրող, նավաստի, գերմանացի, խոհարարուհի, Արտակ, հայ, մարզիկ, նախագահ, նախարար:

Բ. Ծով, ձուկ, երկաթ, պայուսակ, այծ, փիղ. տուփ, խնձոր, սառույց, շուն, կատու, գրիչ, սեղան: Գոյականները բաժանվում են երկու խմբի՝ շնչավոր և անշունչ:

5. Նախադասությունը լրացրո՛ւ տրված հարցին պատասխանող գոյականներով:

… (ի՞նչը) մռմռում էր. երևի նեղացրել էին:

Շունը մռմռում էր. երևի նեղացրել էին:

… (ո՞վ) նվնվում էր. երևի նեղացրել էին:

Սոնյան նվնվում էր. երևի նեղացրել էին:

… (ո՞վ) ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Քույրիկը ցատկեց ցանկապատից դուրս:

… (ի՞նչը) ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Նապաստակը ցատկեց ցանկապատից դուրս:

… (ինչը) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Կատուն ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

… (ո՞վ) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Սոֆին ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

<<Սասնա ծռեր>> էպոսն ունի 4 ճյուղ՝

1. <<Սանասար և Բաղդասար>>
2. <<Մեծ Մհեր>>
3. <<Սասունցի Դավիթ>>
4. <<Փոքր Մհեր>>:
   • Փոքր Մհերը, երբ չափահաս է դառնում, որոշում է գտնել իր հորը՝ Սասունցի Դավթին: Սասունցի Դավիթը 7 տարի առաջ հեռացել էր իրենցից: Փոքր Մհերը ճանապարհ ընկավ ու գնաց հայրիկին գտնելու: Ճանապարհին նա տեսավ իր հայրիկին, նրանք իրար չճանաչեցին: Նրանք կռվեցին, ու կռվի ժամանակ Դավիթը տեսավ Փոքր Մհերի բազկապանը, ճանաչեց իր որդուն, բայց նրան չներեց, որ Մհերը հանդգնեց իր հետ կռվել: Դավիթը Մհերին անիծեց և ասաց, որ նա լինի առանց մահ ու չունենա երեխա: Մհերն ամուսնացավ գեղեցկուհի Գոհարի հետ, բայց նրանք չունեցան ժառանգ: Փոքր Մհերը շատ տխրեց չար աշխարհից ու գնաց դեպի Ագռավաքար կոչվող ժայռի մոտ, Թուր-Կեծակիով զարկեց ժայռին և Քուռկիկ-Ջալալի նժույգի հետ մտավ ժայռի մեջ, ու դուռը փակվեց:Այդ օրվանից այդ ժայռը կոչվում է <<Մհերի դուռ>>: Մհերն ասաց, որ այս աշխարհը շատ վատն է, որ ինքը ժայռից դուրս կգա այն ժամանակ, երբ այս վատ աշխարհը վերանա և նոր աշխարհ ստեղծվի:

Հետևյալ բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր, գրի՛ր կազմութունը (պարզ, բաղադրյալ (ածանցավոր, բարդ, բարդածանցավոր))`

բժիշկ- պարզ բառ

թռչնային-թռչուն+ային, ածանցավոր բառ

գերեզմանատուն-գերեզման+ա+տուն, բարդ բառ

կողմնացույց-կողմ+ա+ցույց, բարդ բառ

քաղաքային-քաղաք+ային, ածանցավար բառ

երամ- պարզ բառ

որսորդ-որս+որդ, ածանցավոր բառ

ճաշարան- ճաշ+արան, ածանցավոր բառ

փետրավոր-փետուր+ավոր, ածանցավոր բառ

ագռավ- պարզ բառ

հողաթումբ-հող+ա թումբ, բարդ բառ

քարսիրտ-քար+սիրտ , բարդ բառ